Mua bán nợ xấu là gì? Vì sao ngân hàng bán nợ xấu?
Công ty mua bán nợ xấu sẽ mua các khoản nợ xấu từ các ngân hàng và công ty tài chính với giá rẻ, sau đó kiếm lời từ việc thu hồi nợ trực tiếp các con nợ.
- February 25, 2021

Mục lục
Mua bán nợ là gì?
Khi vay vốn tại các tổ chức tài chính, nếu bạn không thực hiện nghĩa vụ thanh toán khoản vay đúng thời hạn quy định như trong thỏa thuận hợp đồng, sau một khoản thời gian nợ của bạn sẽ bị liệt vào nhóm nợ xấu và sẽ bị công ty tài chính bán khoản nợ cho các tổ chức, cá nhân thu mua nợ. Đó là khái quát cơ bản về hoạt động mua bán nợ.
Công ty mua bán nợ hoạt động như thế nào?
Thông thường trong vòng khoản 6 tháng kể từ ngày thanh toán nợ cuối cùng của người vay tiền, tổ chức tài chính sẽ tiến hành Khoanh nợ (“charge off”), tạm hiểu là xóa bỏ khoản nợ không có khả năng thu hồi trong sổ sách của ngân hàng, xem như chi phí rủi ro. Tuy nhiên điều này không đồng nghĩa với việc khách hàng vay bị nợ xấu không cần trả nợ tiếp. Để bù lại một phần tổn thất chi phí, tổ chức tín dụng có thể bán nợ cho cá nhân, tổ chức thu mua nợ xấu với giá rất rẻ. Ví dụ khoản vay trị giá 20 triệu cả gốc và lãi, tổ chức tín dụng có thể rao bán chỉ với giá 2, 3 triệu. Sau khi đã bán nợ, tổ chức tín dụng sẽ hoàn toàn chuyển giao quyền sở hữu khoản nợ cho bên mua, và cũng sẽ không kiểm soát việc thu hồi nợ của bên mua nợ. Thông thường tổ chức tín dụng sẽ bán nợ xấu với số lượng lớn, chia thành từng danh mục nợ dựa trên tuổi nợ, nhóm nợ xấu, địa điểm của con nợ hoặc các tiêu chí khác. Sau đó bên bán sẽ đấu giá các danh mục này cho các bên mua nợ.
Để sinh doanh thu, công ty mua nợ sẽ “áp dụng biện pháp nghiệp vụ” và trực tiếp thu hồi nợ, dù tỉ lệ thu hồi thành công không cao nhưng với vốn bỏ ra rất thấp so với các khoản nợ. Ngay cả khi công ty thu nợ chỉ thu hồi được một phần khoản nợ, ví dụ nợ 20 triệu nhưng chỉ thu hồi được 10, 12 triệu thì vẫn sẽ có lời rất lớn so với vốn mua nợ chỉ 2, 3 triệu.
Một công ty tiêu biểu trong lĩnh vực thu mua nợ xấu (nhưng không vì lợi nhuận vì công ty này thuộc Ngân hàng nhà nước) là VAMC. Bạn có thể tìm hiểu thêm về công ty này trong bài viết sau. Cái tên này cũng được nhắc trong phần Các tổ chức tín dụng bán nợ cho VAMC trong báo cáo tín dụng CIC của bạn.
Công ty mua bán nợ có phải là công ty thu hồi nợ không?
Công ty mua bán nợ về bản chất khác hoàn toàn so với công ty thu hồi nợ. Công ty mua bán nợ sẽ mua những khoản nợ xấu tồn đọng của tổ chức tài chính. Còn công ty thu hồi nợ sẽ là một bên cung cấp dịch vụ được tổ chức tài chính thuê để thay mặt họ thu hồi nợ từ khách hàng nợ xấu. Công ty mua bán nợ sở hữu khoản nợ còn công ty thu hồi nợ không trực tiếp sở hữu khoản nợ. Theo luật đầu tư 2020, hình thức kinh doanh công ty đòi nợ thuê bị cấm, tuy nhiên các công ty đòi nợ cũng đang “chuyển đổi” trở thành công ty luật để tiếp tục thực hiện đòi nợ theo luật mới.
Vì sao ngân hàng bán nợ xấu?
Ngân hàng có khá nhiều lý do để lựa chọn bán nợ thay vì cố gắng truy thu đầy đủ những khoản nợ xấu của họ. Ví dụ như:
Ngân hàng không đủ nhân lực để thực hiện thu hồi nợ: Gọi nhắc nợ gặp khách thuê bao, khách không còn ở địa phương, không đủ nhân sự thu hồi nợ tại địa bàn, thời gian, chi phí tự thu hồi quá tốn kém.
Các khoản nợ xấu (NPL – Non performing loan) thường được bán để tăng tỉ lệ nguồn vốn và giảm tỉ lệ nợ xấu trên sổ sách của ngân hàng, để đạt chuẩn nợ xấu an toàn dưới 2%.
Người vay bị thiệt gì và có lợi gì khi nợ xấu bị bán?
Mặt hại
Việc đầu tiên là ảnh hưởng trước mắt của việc bị nợ xấu. Nếu nợ của bạn từ nhóm 3 trở đi thì bạn đã không còn có khả năng được vay vốn, mua trả góp, mở thẻ tín dụng ở các ngân hàng, công ty tài chính lớn khác cho đến khi thanh toán trả nợ đầy đủ trong vòng 5 năm. Nếu họa may có tổ chức nào chấp nhận cho bạn vay thì bạn cũng sẽ chịu lãi suất cực kì cao.
Việc thứ hai, sau khi các ngân hàng đã bán nợ xấu để làm đẹp sổ sách, cũng như bảo vệ danh tiếng không trực tiếp tham gia đòi nợ thì các công ty thu mua nợ sẽ thực hiện việc đòi nợ với nhiều hình thức gây nhiều áp lực hơn cho bạn. Thường thì công ty đòi nợ sẽ không phải thuộc dạng “dân xã hội” như mọi người e sợ, đó sẽ là những người rất am hiểu luật pháp, có thể xuống tận nhà, liên hệ phường để nói chuyện, đánh vào điểm yếu không rành rẽ về pháp luật, đòn tâm lý khi liên hệ người tham chiếu, công việc của bạn để tác động nhắc nợ.

Mặt lợi
So với các chủ nợ gốc là tổ chức tài chính thì việc miễn giảm khoản nợ sẽ gây thiệt hại, vì vậy sẽ không dễ gì thuyết phục được họ hỗ trợ . Ngược lại, các công ty thu mua nợ bỏ vốn rất ít để mua khoản nợ của bạn. Vì vậy nếu bạn có thể, hãy trình bày hoàn cảnh/xin dàn xếp giãn thời gian trả hoặc xin miễn/giảm lãi để giảm được phần nào số tiền phải trả.Thực tế các công ty thu nợ cũng sẽ linh họat xem xét hoàn cảnh của bạn để có thể nhanh chóng thu hồi được khoản nợ.
Bạn chưa đủ điều kiện vay các công ty tài chính? Thử vay qua các trang vay tiền nhanh online sau nhé